İslam tarihinde çok önemli bir yere sahip olan Hz. Ömer, adaleti, cesareti, ilmi, irfanı ve fedakarlığı ile örnek bir Müslüman ve halife olmuştur. Onun hayatını ve hizmetlerini anlatmak, hem ona saygı göstermek hem de ondan ilham almak için güzel bir fırsattır. Bu yazıda, Hz. Ömer'in hayatı ve hizmetleri hakkında kısa ve özlü bir bilgi vermek ve onun örnekliğinin günümüzde nasıl yaşatılması gerektiğini vurgulamak istiyorum.

 

Hz. Ömer, 27 yaşında Müslüman oldu. O Müslüman olunca, Müslümanlar açıktan ibadet etmeye başladı. Peygamberimizle (sav) bütün savaşlara katıldı ve onun en yakınında bulundu. Peygamberimizin (sav) fikirlerine önem verdiği, sık sık danıştığı birisi idi. Peygamberimiz vefat ettikten sonra Hz. Ebû Bekir'in halife seçilmesinde olağanüstü bir gayret gösterdi ve böylece muhtemel bir krizi önledi. Hz. Ebû Bekir'in halifeliği döneminde Kur'an'ın kitap haline getirilmesinde çok büyük bir rol oynadı.

 

İkinci halife seçildikten sonra fetih faaliyetlerine hızla devam etti. Aynı anda Sasani ve Bizans imparatorlukları ile savaşmayı göze aldı. Kadisiye ve Nihavend savaşları ile Sasani imparatorluğunu tarihten sildi. Yermük Savaşı ile Bizans'ın Orta Doğu hakimiyetini bitirdi. Mısır, Medain, Şam, Kudüs, İskenderiye İslam merkezleri haline geldi. Kısaca ifade etmek gerekirse, İslam'ın yayılışında kilit öneme sahip olan fetihler, Hz. Ömer'in halifeliği döneminde tamamlanmıştır.

 

Hz. Ömer'in en önemli özelliği, İslam toplumunu devlet haline getirmesidir. Zira İslam Devleti'nin en önemli kurumlarını o ihdas etmiştir. Divan teşkilatı, adliye teşkilatı, posta teşkilatı, para basımı ilk defa onun zamanında ihdas edilmiştir. Müslümanlar tarafından fethedilen toprakların fatihlere dağıtılmayıp bütün Müslümanların mülkiyetine sayma ve toprakların işlenmesini haraç karşılığında eski sahiplerine bırakma uygulaması onunla başlamıştır. İslam Tarihi'nde ilk vakıf kurucusu o kabul edilir. Hicretin takvim başlangıcı yapılması onun zamanda olmuştur.

 

Hz. Ömer, kamu hizmetine atadığı görevlilerde ehliyete son derece önem verirdi ve rivayetlere göre adam seçiminde üstün meziyetlere sahipti. Hz. Ömer, idareci olarak görevlendirdiği kişileri farklı yöntemlerle takip ve teftiş eder, onları halkın önünde hesaba çekmekten çekinmezdi. Yeni atadığı valilere verdiği şu tavsiyeler çok meşhurdur: "Sizi saltanat sürmek için, tahakküm kurmanız, insanları zorlamanız için göndermedim. Siz hidayet rehberi olacaksınız, böylece herkes size uyacaktır. Müslümanların hukukunu koruyunuz. Onları dövmeyiniz, onları zillete düşürmeyiniz. Diğer taraftan onları gereksiz yere de övmeyiniz ki şımarıklığa düşmesinler. Devlet kapılarını onlara kapatmayınız. Böyle yaparsanız kuvvetliler zayıfları ezerler. Kendinizi Müslümanların üzerinde de görmeyiniz."

 

Gerek dini, gerekse devlet işlerinde iştişare/danışma kurumunu çok iyi bir şekilde kullandı ve bu konuda örnek oldu. Tebdil-i kıyafet yapıp halkın arasına karışması, onların hayatını yakından takip etmesi çok meşhurdur. Fetihlerle büyük bir zenginliğe ulaşılmasına rağmen çok sade bir hayat yaşadı. Konumunu istismar edip zenginlik peşinde koşanlarla amansız bir şekilde mücadele etti, tespit ettiklerinin malına el koydu. Devletin hüküm sürdüğü topraklarda yaşanabilecek bütün olumsuzluk ve haksızlıklardan kendisini sorumlu tuttu.

 

Hz. Ömer'in hayatı ve hizmetleri düşünüldüğünde "Bir kişiden ne olur" düşüncesi yerle bir olmuş oluyor. Keşke İslam Tarihi'nde onun gibi üstün meziyetlere sahip yönetici daha çok olsaydı. Ancak maalesef çok az. Bu vesile ile İslam'a hizmet etmiş, dinimizin bizlere ulaşmasında katkısı olan atalarımıza Allah rahmet eylesin. Bizlere de bu hizmetlerden ilham almayı nasip etsin. Hz. Ömer'in hayatı ve hizmetleri hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenler için, aşağıda kaynakça bölümünde bazı kaynaklar belirtiyorum.

 

KAYNAKÇA

 

- Apak, Âdem. Ashab-ı Kiram. İstanbul: İz Yayıncılık, 2018. (Yazınızda kullandığınız kaynak)

- [Hz. Ömer Kimdir? Hz. Ömer'in Hayatı, Halifelik Dönemi Ve Sözleri Hz ...] (Size önereceğim kaynak)

- [Hz. Ömer (R.a) Kimdir? Hz. Ömer'in Hayatı, Halifelik Dönemi Ve Sözleri ...] (Size önereceğim kaynak)

- [Hz. Ömer (r.a.) Kimdir? - Hz Ömer hayatı - İslam ve İhsan] (Size önereceğim kaynak)