Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 2006 yılından bugüne kadar, Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş'ye (TEDAŞ) ait 21 elektrik dağıtım şirketinin özelleştirmesini gerçekleştirdi.

Özelleştirmelerle; İşletme Hakkı Devri (İHD)’ne dayalı olarak 21 bölgede TEDAŞ’a bağlı elektrik dağıtım şirketleri Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından verilen dağıtım lisanslarıyla, bölgesel tekeller olarak özel sektöre 30 yıllığına devredildi.

Özelleştirme sürecinin tamamlanması ile 21 bölgede ihaleyi alan özel şirketler elektrik satmaya başladı. Elektrik satışında tarifeyi 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu dayanarak EPDK tarafından 3 aylık sürelerle belirleniyor.

EPDK’nın belirlediği tarife doğrultusunda, yoğun talebin yaşandığı sektörde özel şirketler yoğunluktan tabir yerinde ise ‘başlarını kaşıyacak vakit’ bulamıyorlar…

EPDK'nın belirlediği 'Elektrik Piyasası Kanunu' yer alan sınırlandırmalar dışında özelleştirme yolu ile ihaleleri alan şirketler ilgili bölgelerde elektrik dağıtım sürecinde her türlü inisiyatife sahip oldu.

İHALEYE ALAN ŞİRKETLER HANGİ HAKLARA SAHİP OLDU?

Özelleştirmeleri alan şirketler bugüne kadar devletin dağıtım sürecinde gerçekleştirdiği bütün işlemleri kendi üzerine aldı.

Söz konusu bölgelerde fatura kesimi, tahsilâtı, elektrik hatlarının arızalarının giderilmesi ve genel bakım işlemlerini de üstlenmiş oldu.

Bölgede dağıtım özelleştirmelerini alan şirket elektrik üretimi yapan şirketlere giderek elektrik alımını gerçekleştiriyor.

Sonrasında aracı işlevi üstlenen şirket yüksek elektrik tüketimi yapan sanayi kuruluşlarına, ticarethanelere, otellere, alışveriş merkezlerine, fabrikalara vb işletmelere giderek daha uygun koşullarda elektrik satabileceğini bildiriyor ve pazarlıyor...

Özel şirketlerinde elektrik satışında tarifeler EPDK tarafından belirleniyor. Dağıtım doğal tekel olarak gerçekleştiriliyor.

Mülkiyeti devlete ait dağıtım şirketlerinin her türlü yasal düzenlemelerinde EPDK yetkili. Bunlar dışında bütün şartları piyasa koşulları doğrultusunda şirketler belirliyor.

PAREKENDE SATIŞ

100 bin kilovat saatin üzerinde elektrik tüketen alışveriş merkezleri, oteller, fabrikalar, okullar, sanayi tesisleri, ticarethaneler, konutlar vb herhangi bir elektrik dağıtım şirketine bağlı kalmadan perakende olarak, elektrik dağıtan şirketlerden elektrik satın alabiliyor.

Örneğin Marmara bölgesinde bu rakamın üzerinde elektrik tüketen şirket Van’daki şirketten elektrik alabiliyor.

Perakende elektrik alabilmek için yalnızca Serbest Tüketici Limiti belgesi almak yeterli.

Kimler Serbest Tüketici olabilir?

Serbest Tüketici olmak için aşağıdaki özellikleri taşımak gerekiyor.

Aşağıdaki koşulları sağlayan tüketiciler serbest tüketici olarak kabul edilir:

a) İletim sistemine doğrudan bağlı olan tüketiciler,

b) Bir önceki takvim yılına ait toplam elektrik enerjisi tüketimleri serbest tüketici limitini (2010 için 100.000 kWh)  geçen tüketiciler,

c) İçinde bulunulan yılda gerçekleşen toplam elektrik enerjisi tüketimleri serbest tüketici limitini geçen tüketiciler,

d) Kendi üretiminden tükettiği miktar dahil toplam elektrik enerjisi tüketim miktarı serbest tüketici limitini geçen otoprodüktör lisansı sahibi tüzel kişiler,

e) Bir önceki takvim yılındaki tüketimi serbest tüketici limitini geçmeyen ancak, içinde bulunulan yılda serbest tüketici limitini geçeceğini ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye taahhüt eden ve bağlantı anlaşması veya abonelik sözleşmesindeki bağlantı gücü veya sözleşme gücü dikkate alınarak hesaplanan tüketim değeri serbest tüketici limitini geçen tüketiciler,

f) İçinde bulunulan yılda serbest tüketici limitini geçeceğini ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye taahhüt eden ve bağlantı anlaşmasındaki bağlantı veya sözleşme gücü dikkate alınarak hesaplanan tüketim değeri serbest tüketici limitini geçen yeni tüketiciler.

Bunların yanı sıra belirli bir tüzel kişiliğe bağlı olan farklı şehirlerdeki şubeler ile birden fazla tüketicinin bir araya gelip söz konusu limiti aşan tüketiciler de talep birleştirme yoluyla belge alarak bu haklardan yararlanabiliyor.

Serbest tüketici kapsamında yer alan tüketicilerin tedarikçisini seçme hakkını kullanmaları halinde; ortak veya birden fazla tüketim noktasındaki tüketici sayaçlarının, Kurum (EPDK) tarafından yayımlanan tebliğe uygun çok zaman dilimli ölçüm yapabilen elektronik sayaçlar olması zorunludur.

Serbest Tüketici Belgesi nasıl alınır?

Serbest tüketiciler bölgelerindeki Dağıtım Lisansı sahibi tüzel kişilere başvurur ve Serbest Tüketici olduklarını gösterir bir belge alır.

Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler, tüketicilerin bu taleplerini başvuru tarihini izleyen on işgünü içerisinde karşılamakla yükümlüdür.

Bir gerçek veya tüzel kişinin Serbest Tüketici Belgesi alabilmesi için;

1) Serbest tüketici kapsamına girmesi,

2) Sayaçlarının Kurum tarafından yayımlanan tebliğe uygun olarak tesis edilmiş olması zorunludur.

İHALEYİ ALAN ŞİRKETLER BAŞINI KAŞIYAMIYOR

Elektrik dağıtım ihalelerinde Çoruh Elektrik Dağıtım, Van Gölü Elektrik Dağıtım ve Aras Elektrik dağıtım şirketlerinin ihalesini kazanan Aksa Elektrik şirketi yetkilisi ihale sonrasında sektörde yoğun bir rekabetin başladığını ifade etti.

Serbest Tüketici Limiti belgesine sahip olan her tüketicinin elektrik dağıtım şirketini seçme hakkına sahip olduğunu belirtildi.

Şirket yetkilisi her yılın sonunda EPDK tarafından belirlenen limiti aşan tüketicinin bu belgeyi ilgili birimlere başvurarak alabileceğini ifade etti. 

EPDK tarafından belirlenen yıllık 100 bin kilovatsaatin günümüz birim tarifeleriyle ticarethaneler için aylık yaklaşık 2 bin TL’ye sanayi kuruluşları için aylık yaklaşık 1500 TL karşılık geldiğini söyledi.

Gerçek ve tüzel kişilerin bu gelişmelerden haberdar olması için TEDAŞ’ın faks çekerek veya yazı göndererek duyurduğunu belirten yetkili, Özel şirketlerin bu konuda ekiplerle tüketiciyi bilgilendirdiğini ve bu konuda kapsamlı bir tanıtım  çalışmanın henüz başlatılmadığını belirtti.

Ticarethanelerde tüketilen elektriğin özelleştirme öncesine nazaran yüzde 15-20 arasında daha indirimli satıldığını belirten yetkili sanayi için bu oranın yüzde 5-10 arasında değiştiğini açıkladı.

Özelleştirmeler sonucu elektrik dağıtım hakkını kazanan şirketlere elektrik alımı konusunda yoğun talepler olduğunu, müşteri patlaması yaşandığını ve neredeyse elektriğin yok sattığını belirten sektör temsilcisi, gelecekte doğal gaza ısınma konusunda rakip bile olabileceğini belirtiyor. 

Şirketlerinden uygun koşullarda elektrik alan Serbest Tüketici Belgesi sahibi işletmeler aldıkları elektriği satma hakkına sahip değil.

Haber7